لحظات پایانی عمر آیت الله توسلی چگونه گذشت؟

آیت الله توسلی در لحظه های واپسین عمر  77 ساله خویش، درباره ماجرای اسائه ادب و توهین به بیت حضرت امام) و سید حسن خمینی در مجمع تشخیص مصلحت نظام سخنرانی کرد و در این باره نامه ای از امام خمینی که در سال 1361 نوشته شده بود ، قرائت کرد. بر اساس یکی از فراز های این نامه حضرت امام پیش بینی کرده بود بعد از ایشان گروهی مقدس نما ومتحجر و واپسگرا در قالب دفاع از امام، فرزندان ، دوستان ، یاران و بیت ایشان را مورد توهین و برخورد قرار خواهند داد. آیت الله توسلی در حالی که چند دقیقه تا سکته قلبی خود فاصله داشت اظهار کرد: «حاج سید حسن خمینی مسوول موسسه تنظیم ونشر آثار امام است و اگر ایشان نتواند دیدگاه های امام را بیان کند چه کسی می تواند این کار را انجام دهد.» مرحوم توسلی در ادامه در حالی که از فروبردن بغض خود ناتوان بود و اشک می ریخت با یادآوری این که «در زمان امام نیز مقدس نماها نیز می کوشیدند خود را مطرح کنند، متحجران و واپسگرا ها ... » و زمانی که به کلمه «واپسگراها» رسید از روی صندلی پایین افتاد و بر اثر سکته قلبی به سوی مراد خویش پر کشید.

متن کامل نطق ناتمام آیت الله توسلی در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دفاع از بیت امام که منجر به سکته قلبی و فوت ایشان شد:

امام(س) این ملت را شناخت. با عرض تسلیت به پیشگاه مقام معظم رهبری و ملت عزیز لبنان و حزب‌الله در رابطه با شهادت عماد مغنیه و با تأسف از این که در ایام دهه فجر که (از روز ورود حضرت امام(س) تا 22 بهمن روز خوشحالی ملت ایران است و همه به یاد امام(س) بودند) جای تأسف است که در چنین ایامی به بیت رفیع حضرت امام(س) آن طور اهانت‌ها و تهمت‌ها و دروغ پردازی‌هایی شد که حتی رادیوهای بیگانه هم کلمات این سایت را نقل کرده‌اند، همانطور که حضرت عالی (‌هاشمی) فرمودید ما نمی‌دانیم که چه کسی هست اما متوجه می‌شویم که یک دستی در کار است که بیت امام و شخصیت‌های مبارز اسلام را که به انقلاب دلبستگی داشتند، آنها را از صحنه خارج کنند. آقای حاج حسن آقا خمینی دو تا مطلب ذکر کرد که حالا از منشا آن هم من یک خوابی که ایشان دیده بودند را بگویم. حدود دو ماه قبل، بعضی از بزرگان اطلاع دارند، ایشان گفتند که من خواب دیدم امام(س) به من فرمودند که: «حسن من را دارند از این خانه بیرون می‌کنند.» گفتم: آقا چه کسی شما را از این خانه بیرون می‌کند؟ باز خواب دیدم دوباره که امام(س) فرمودند: «حسن من را دارند از این خانه بیرون می‌کنند» تا سه مرتبه من این خواب را دیدم. البته من نمی‌گویم که خواب حجت است اما گاهی خواب‌هایی است که انسان از آنها چیزهایی را متوجه می‌شود. من در کلمات حضرت امام(س) مطالعه می‌کردم و دیدم که این پیش‌بینی را خود امام(س) کرده است در تاریخ 23 آبان 61: «این جانب هیچ گاه میل نداشتم و ندارم که درباره نزدیکان خود سخنی بگویم یا دفاع کنم. لیکن علاوه بر آنکه در پیشگاه مقدس حق جل وعلا مقصر و مجرم هستم و از درگاه متعال امید عفو و بخشش دارم و تمام سرمایه‌ام اعتراف به تقصیر و عذر از آن است و نزد مسلمانان و ملت عزیز نیز اعتراف به قصور، تقصیر و از آنان امید عفو و طلب آمرزش دارم؛ اما در پیش گروه‌هایی و اشخاصی گناهانی نابخشودنی دارم (از نظر این گروهها) و احتمال قوی می‌دهم که پس از من برای انتقام‌جویی از من به بعضی از نزدیکان و دوستانم تهمت‌ها که من آن‌ها را ناروا می‌دانم، بزنند و به آتشی که باید مرا بسوزانند آنان را بسوزانند و احیانا به صورت دفاع از من انتقام مرا از آنها بگیرند.» این نامه‌ای است مفصل از امام(س).

هاشمی‌: این نامه کجا است؟ آیا این نامه چاپ شده؟

توسلی: بله، عین این نامه هست. البته این نامه مفصل است و من قسمتی از آن را خواندم.

هاشمی: این در صحیفه نور و این‌ها هم است؟

توسلی: در صحیفه امام هست، این نامه در وعده دیدار امام هست.

صانعی: در دو سه جا هست.

توسلی: این نامه در دو سه جا هست. شما ببینید آقای حاج حسن آقا یک مسوولیت دارد. نگهداری...، موسسه تنظیم و نشر امام(س) مربوط به ایشان است و اگر او نخواهد امام(س) را حفظ کند و کلمات امام(س) را نگهداری کند خوب چه کسی باید بکند؟

حاج حسن آقا یک کسی است که هم تولیت آستانه حرم امام را دارد و هم مسئول موسسه تنظیم و نشر آثار امام (س) است.

خوب، وقتی که نگاه می‌کند و می‌بیند که کلمات امام(س) دارد طور دیگری معنا می‌شود. این وصیت نامه امام(س) است. در بند ل وصیت نامه:

«وصیت برادرانه من در این آخرین قدم‌های آخر عمر بر قوای مسلح به طور عموم آن است که ای عزیزان که به اسلام عشق می‌ورزید بیدار باشید و هوشیار.»

وصیت اکید من به قوای مسلح آن است که از مقررات نظام، عدم دخول در احزاب و گروه‌ها و جبهه‌هاست. به آن عمل نمایید و قوای مسلح چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیره اینها در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازی‌های سیاسی دور نگه دارند، در این صورت می‌توانند، قدرت نظامی‌خود را حفظ کنند.

امام(س) در آنجا می‌فرماید: به عنوان دفاع از من. ارزش‌های انقلاب و امام(س) فقط به روضه‌خوانی و سینه‌زنی نیست و این‌ها نیست... ارزش‌های انقلاب امام(س) به آن چیزهایی است که امام(س) از آنها خون دل می‌خورد، شما ببیند منشور روحانیت امام در سال 67 است. می‌فرماید که در 15 خرداد 42 مقابله با گلوله تفنگ و مسلسل شاه نبود که اگر این‌ها بود مقابله را آسان می‌نمود، بلکه علاوه بر آن گلوله حیله مقدس نمایی و تحجر بود. گلوله زخم زبان و نفاق و درویی که هزار بار بیشتر از باروت و سرب جگر و جان را می‌سوخت و می‌درید. عده‌ای مقدس‌نمای واپسگرا همه چیز را حرام می‌دانستند خون دلی که پدر پیرتان از این دسته متحجر خورده است؛ هرگز از فشارها و سختی‌های دیگران نخورده است. امام(س) آمد ارزش‌های انقلاب را بگوید که تهمت نزنید، دروغ نگویید، ریا نکنید.

من یک روز داشتم می‌رفتم در اتاق دیدم که مرحوم حاج احمد آقا با یکی از دوستان دارند صحبت می‌کنند و به ایشان می‌گویند که امروز خدمت امام(س) نروید (ایشان هر روز خدمت امام(س) می‌رفتند) ایشان گفتند که برای چه؟ حاج احمد آقا فرمودند: آیا شما در جایی صحبت کردید؟ ایشان گفت: بله، فرمودند که امام(س) صحبت‌های شما را گوش کرده. شما در صحبت‌هایتان ظاهرا یک چیزهایی گفتید که مثلاً گفتید امام(س) خدمت امام زمان(عج) می‌رسد. فریاد امام(س) بلند شد که این نسبت‌ها چه هست که به من می‌دهند. من هم یک فرد عادی هستم. چرا این حرف‌ها را به من نسبت می‌دهند؟ این حرف‌ها چه است که نسبت به من می‌زنند؟ شما خودتان در خاطرتان است.

هاشمی: این مسأله چه بود آیا مساله سری است؟

توسلی: حالا نام ایشان را من چرا ببرم اگر خواستید من به طور خصوصی به شما می‌گویم.

هاشمی: حالا در مجمع که در حضور آقایان ایرادی ندارد؟

توسلی: عرض شود که آن چیزی که شما خودتان می‌دانید. آن سه نفری که آمدند و می‌خواستند بگویند که ما خدمت امام زمان(عج) می‌رسیم. شما واسطه بودید، دو نفر مرد بودند و یک خانم.

هاشمی: نه یک زن و شوهر بودند.

توسلی: به هر حال یک کتاب خطی هم آوردند و بردند و خدمت امام(س) رسیدند و گفتند که ما خدمت امام زمان(عج) می‌رسیم، امام فرمود که من سه تا سؤال دارم؟ اول این‌ها را از آقا سؤال کنید و برای من بیاورید من با شما صحبت می‌کنم.

 

1ـ بحث ربط حادث به قدیم برای من لاینحل مانده است؟

2ـ آن چیزی که من به آن خیلی علاقه دارم چه هست؟

3ـ و یک چیزی هم گم کرده‌ام که آن چه است؟

مقصود امام(س) از آن گمشده است...

هاشمی: ایشان به یک عکسی علاقمند بودند.

توسلی: بنا شد که بروند و خبر بیاورند، دو روز آمدند و سر سه راه به مرحوم حاج احمد آقا فرمودند که «برو ببین که چه می‌گویند». من متوجه نشدم که چه چیزی گفتند به مرحوم حاج احمد آقا. که وقتی برگشت امام(س) فرمود و به ایشان گفت: «شیادها دست از این حرفهایتان بردارید و دنبال این شیادی‌ها نروید» برنامه امام(س) این بود. نمی‌خواستند مردم را با این حرفها سرگرم کنند و حرف امام(س) این بود... .(در اینجا آیت‌الله توسلی به روی صندلی افتد و دقایقی بعد جان به جان آفرین تسلیم کرد.)

 در همین رابطه بخوانید:

آیت الله موسوی اردبیلی: امام می خواهد از خط امام بیرون برود!!!

سیدمحمد خاتمی: تواضع فوق‌العاده آیت الله توسلی شگفت انگیز بود

آیت الله موسوی تبریزی: مانند آیت الله توسلی در دفتر امام کسی نبود

محتشمی پور: آیت‌الله توسلی دارای ویژگی‌های مبارزاتی حضرت امام بود

هاشمی رفسنجانی: برای من لحظه آخر عمر آیت‌الله توسلی یک لحظه تاریخی است

دکتر محمد مقدم: آیت الله توسلی اهل مدارا و تحمل بود

امام جمارانی: آیت الله توسلی ملازم بیت امام بود

سراج الدین موسوی: آیت الله توسلی مراقب بود حاشیه فربه تر از متن نشود

همسر آیت الله توسلی: ایشان به راستی عاشق امام بود

امام خمینی از دیدگاه آیت الله توسلی

آیت الله توسلی از زبان مهدوی کنی

توسلی به روایت توسلی شد

زنده عشق(زندگی نامه آیت الله توسلی به قلم انصاری)

مروری بر زندگی آیت الله توسلی:

نقطه آغاز زندگی مردی که داستان دلدادگی  اش به امام خمینی(ره) زبانزد تاریخ است در سال 1309 از محله های محلات شکل گرفت. او پس از هجرت به قم و فراگیری علوم لازم برای بهره‌مندی از دروس خارج فقه و اصول مراجع عظام، در زمره شاگردان درس خارج آیت‌الله العظمی بروجردی و حضرت امام خمینی(س) قرار گرفت. سالهای متمادی استفاده از مکتب فقه ناب اسلامی در محضر امام خمینی(س) و سالها حضور در حلقه نخستین یاران پیوسته به نهضت الهی امام در بیت ایشان در قم که کانون قیام علیه دودمان استبداد شاهنشاهی بود و دوستی و مصاحبت با یاد گاران اما،‌ آیت‌الله توسلی را چنان پرورش داد که وقتی شعله‌های انقلاب در سال 57 فراگیر شدو طومار دودمان ستم را در هم پیچید، او شایستگی آنرا یافته بود تا در جمع نزدیکترین اصحاب امام در دفتر امام خمینی(س) وکیل امین امام امت و مصاحب و مجاور همیشگی او تا آخرین لحظه حیات معمار کبیر انقلاب باشد.سابقه همراهی آیت‌الله توسلی با نهضت امام خمینی(ره) اما نه به دوران اوج گرفتن نهضت در سال 57 بلکه به قیام خونین 15 خرداد باز می گردد. او از ژرفای وجود در روزهای سخت نهضت، در کنار امام و در همراهی با یادگار امام قرار گرفته بود. گرم نگه داشتن محفل اصحاب خاص امام در منزل ایشان در قم پس از تبعید امام علیرغم مخاطرات فراوان، کوشش برای فراهم ساختن هزینه‌های نهضت و بخصوص تداوم شهریه امام، ترویج مرجعیت و زعامت دینی امام، مقابله با جریانات متحجر، کج اندیش و یا وابسته به دستگاه حکومت در حوزه علمیه، مراوده با علما و روحانیت مبارز در جهت استمرار پیوند حوزه‌های علمیه با قیام امام و فعالیت‌های خاص مبارزانی با همکاری برادر مبارزش مرحوم حاج علی‌اصغر توسلی از بازاریان انقلابی تهران، عناوینی از مشارکت طولانی مدت آن مرحوم در همراهی با نهضت امام هستند.

علاوه بر این، از نخستین روزهای بازگشت امام‌خمینی به ایران،  آیت‌الله توسلی به عنوان عضو شاخص جامعه مدرسین حوزة علمیه قم و از یاران اولیّه نهضت امام افتخار عضویت در دفتر بنیانگذار انقلاب اسلامی را به عنوان مسئول تنظیم ملاقات ها، وکیل امین امام و پاسخگوی مسائل شرعی مراجعان بر هر مسئولیت و سمت دیگری ترجیح داد دقت و آشنایی آن مرحوم به مبانی فقهی و فتاوای امام بدان حد بود که در 31 خرداد سال 62 حضرت امام مسئولیت پاسخگویی به مسائل شرعیه در دفتر امام را منحصراً به ایشان و حضرات آیات صانعی و رسولی و کسانی که این سه نفر تعیین می‌‌کنند محول نمودند. بدین ترتیب پس از پیروزی انقلاب اسلامی سه دهه پایانی عمر پربرکت این فقیه مجاهد، به صورت تمام‌وقت در دفتر امام خمینی سپری شد و با احتساب سال های حضور مؤثر او در بیت امام در قم، قرابت نام امام خمینی (ره) با آیت الله توسلی را به بیش از 50 سال می رساند. مرحوم آیت‌الله توسلی سراسر زندگانی‌اش آنچنان با امام امت انس گرفته بود که داغ طاقت فرسای فراق امام  را، تنها با حضور مداوم و منظم روزانه در همان اطاقک کوچک و ده‌متری کارش در دفتر امام در جماران و در پاسخ‌گویی به مراجعات و سؤالات مقلدین امام و در دفاع از مواریث فکری و ترویج مرام ‌سیاسی و منهج فقهی امام، التیام می‌بخشید. پر کشیدن زودهنگام و ناباورانة عزیز امام؛ حاج احمدآقا سایه سنگین رنج هجران و فراق را در جمع محدود اعضای دفتر امام سنگین‌تر نمود و چهرة مصمّم و متبسم آیت‌الله توسلی و چراغ دفتر کوچکش که همواره روشن بود، عزم تداوم راه امام و دفاع از خط امام را در دلها زنده نگاه می‌داشت. در کارنامه افتخارات انقلابی این مجاهد نستوه نیز منصب خطیر نخستین سرپرست حجاج ایرانی به چشم می خورد.

مرحوم آیت‌الله توسلی بعنوان یکی از اعضای هیئت چهارنفره (به همراه آیت عظام مهدوی‌کنی، صانعی و حجت الاسلام کروبی) در سال 1366 در جلسه بسیار مهمی که برای تحویل وصیتنامه بازنگری شده و لاک و مهر شده امام خمینی تشکیل شد و مراسم آن از تلویزیون نیز پخش شد انتخاب گردید تا نسخه وصیتنامه را به آستان قدس به امانت ببرد.  علاوه بر این آیت‌الله توسلی در سال 1363 به همراه حضرات آیات، صانعی، ابطحی کاشانی، رسولی، کشمیری و قاضی عسکر از سوی امام خمینی به عنوان عضو شورای مرکزی دبیرخانه ائمه جمعه برگزیده شد.

در همین سال ایشان به همراه آیات عظام فاضل لنکرانی، مشکینی، موسوی اردبیلی، صانعی از سوی امام خمینی به عنوان هیئت موسس جامعه‌الزهرا که بزرگترین حوزه علمیه بانوان در قم به شمار می رود، منصوب شد.  در باب درایت سیاسی و مصلحت‌یابی مبتنی‌بر موازین شرعی حضرت آیت‌الله توسلی نیز می توان به انتصاب وی در کنار مسئولان بلند پایه نظام به عنوان عضو هیئت تدوین متمم قانون اساسی در 14 اردیبهشت 1368 از سوی امام خمینی اشاره کرد.  بعد از تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام از آغاز تا زمان رحلت، ایشان عضو ثابت ادوار مجمع از سوی حضرت امام  و آیت الله خامنه ای بوده است. واقعه سکته تلخ ایشان در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام و در حین دفاع از بیت امام خمینی(ره) در برابر هجمه های سیاسی نیز مهر زرینی است بر کارنامه مردی که 50 سال در ملازمت با اندیشه امام خمینی(ره) بوده است.