ماجرای کارنوال عاشورا از چه قرار بود؟

همزمان با افزایش اقبال عمومی سید محمد خاتمی در انتخابات سال 76،  بیم از دست دادن کرسی ریاست جمهوری و پیروزی جناح رقیب بر خیمه گاه محافظه کاران حاکم شد. گروه رقیب پرچم دار اصلاحات که در آن زمان از انشقاق کمتری برخوردار بود، در یک حرکت یکپارچه و از پیش برنامه ریزی شده، هجمه های رسانه ای و فشار های سیاسی خود را برای تخریب شخصیت خاتمی به کار بست تا بخشی از پایگاه مردمی و مذهبی او را در هم بشکند. در این شرایط، شخصیت فرهنگی و مذهبی سید محمد خاتمی که در آستانه انتخابات و با حمایت گروهی از علمای قم ، خانواده شهدا و ایثارگران و با بهره گیری از پایگاه های دانشگاهی به پیش تاز انتخابات 76 لقب گرفته بود، به سیبل تخریب های مخالفانش تبدیل شد. تخریب هایی که حتی با تمسک جناح رقیب به بد اخلاقی های انتخاباتی نیز ناکام ماند و نتوانست مانع فتح ساختمان پاستور از سوی سید جوان جوان شود. در این میان مخافان خاتمی هر اقدامی را دست آویز اغراض سیاسی خود قرار دادند تا شخصیت مردمی پیشتاز انتخابات را زیر سوال ببرند. در گام نخست، نظر سنجی های واهی که در آن برهه، از نظام متقنی پیروی نمی کرد، همواره اکثریت آراء را با اختلافاتی فاحش در کیسه رقیب خاتمی نشان می داد و گاه ارایه اختلاف آرای فاحش در نظر سنجی های بی اعتبار و رعایت نکردن قوانین افکار سنجی از سوی ارایه دهندگان این آمار، نظرسازی بودن آن ها را مبرهن می کرد. اما هیچ کدام از این نظر سنجی های ساختگی حتی نتوانست خدشه ای به اعتبار و محبوبیت سید اصلاحات وارد سازد. چه آنکه هر کدام از این نظر سنجی های خیالی که اقدامی بدیع به شمار می رفت، با واکنش موج عظیمی از حمایت های مردمی خاتمی مواجه می شود و بی اعتباری این رویکرد انتخاباتی را به مخافان، گوشزد می کرد.  این در حالی بود که با نزدیک شدن قطار انتخابات به ایستگاه دوم خرداد، حمایت های مردمی  در کنار اعلام حمایت شخصیت های برجسته روحانی و سیاسی از خاتمی، سیری صعودی را در پیش گرفته بود و از افزایش روز افزون آرای سید جوان حکایت داشت. افزایشی که بر لیست دغدغه های رقیبان انتخاباتی خاتمی می افزود و هجمه تبلیغاتی آن ها علیه سید جوان را دو چندان می کرد. در پی اوج گیری حمایت های آحاد مختلف مردم از سید محمد خاتمی، گروه های رقیب با احساس خطر نسبت به شکست در دوئل دوم خرداد مواجه شدند و رویه ای خلاف عرف انتخابات را در پیش گرفتند.  رویه ای که   با گام هایی برنامه ریزی شده هدایت می شد و  برخی از بد اخلاقی انتخاباتی را در فضای سیاسی به نمایش می گذاشت. این بد اخلاقی ها که برای تخریب وجهه سید محمد خاتمی و کاهش محبوبیت او به کار آمده بود اما در حد یک نمایش انتخاباتی باقی ماند و تمامی آن ها با ورق خوردن تقویم انتخابات، خنثی شد.در این شرایط، جرگه ای از مخالفان به پخش شب نامه ها و تراکت ها پرداختند تا با تهمت و افترا به جایگاه ملی و مذهبی خاتمی و وابسته نشان دادن او به جریان های غربی، چهره ای مخدوش را از سید محمد خاتمی در نزد مردم جلوه دهند. در کنار این،‌در اقدامی سازماندهی شده، ویژه نامه برخی نشریات وابسته به گروه های تند رو جناح رقیب که همگی در بردارنده تهمت و افترا به خاتمی بودنددر سطح وسیعی منتشر و توزیع می شد تا سناریوی تخریب چهره دینی و ارزشی سید محمد خاتمی در فیلم تبلیغاتی مخافان ادامه داشته باشد. در مرحله گره افکنی نیز گروه رقیب خاتمی از همزمانی انتخابات دور هفتم ریاست جمهوری با ماه محرم بهره جست تا گروهی از راست گرایان با بهره بردای تبلیغاتی از هیات های مذهبی و جلسات روضه خوانی،‌ به تخریب وجهه خاتمی بپردازند و سخنرانی های تندی را علیه او ایراد کنند. تمامی این فعالیت ها دغدغه خاطر حامیان سید جوان را برانگیخت و دسیسه های انتخاباتی، موجی از نگرانی را در میان مردم به وجود آورد. ادامه این فعالیت های جناح مخالف باعث شد تا خاتمی نیز بی درنگ در اقدامی، جهت مقابله با این تخریب ها بپردازد. بر این اساس و در روز 31 اردیبشت ماه 76 و در پی شکایت سید محمد خاتمی از یالثارات به دلیل نشر اکاذیب و توهین به شخصیت سیاسی او، ‌رییس شعبه 34 دادگاه عمومی تهران دستور توقیف و جمع آوری شماره 35 این نشریه را صادر کرد. علاوه بر این به دنبال درج مطالب کذب و توهین آمیز نشریه شلمچه نسبت به  سید محمد خاتمی و توزیع آن در سطح وسیعی از کشور، خاتمی در روزاول خرداد ماه تقاضای پیگرد قانونی این نشریه را از مجتمع ویژه قضایی تهران درخواست کرد.

اما جناح رقیب به این موارد بسنده نکرده بود و سناریوی تخریب های انتخاباتی خود را از ماه ها پیش از حضور مردم در پای صندوق های رای آماده کرده بود. گویی زمزمه های  شکست در انتخابات از مدت ها پیش از انتخابات و با ظهور سید محمد خاتمی به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در وادی  محافظه کاران پیچیده بود و  تنها اقداماتی زنجیره ای و سازماندهی شده می توانست آن ها در عرصه نگاه دارد. در یکی از این برنامه های از پیش تدوین شده، در مدت زمان 3 ماه  تا  برگزاری انتخابات، مخالفان سید محمد خاتمی سعی داشتند تا  با گشودن پای «علی فراستی» به کشور ، وابستگی خاتمی به نظام غرب را به نمایش بکشند و او را «عنصر دست نشانده» خاور نزدیک  معرفی کنند. بر این اساس و در یک اقدام تبلغیاتی، علی فراستی که از عوامل گروهک منافقین به شمار می رفت با رویه ای سوال برانگیز وارد ایران شد و با انتشار برنامه دولت غیر اسلامی و لائیک اعلام نامزدی کرد. حضور فراستی در ایران و اعلام کاندیداتوری او در انتخابات در حالی اتفاق افتاد که بسیاری از رسانه ها بر این گمان بودند که ورود این عنصر به کشور بدون برنامه ریزی قبلی غیر ممکن است. فریاد رسانه های حامی خاتمی مبنی بر شبهه انگیر بودن ورود فراستی به ایران اما با هیچ جوابی مواجه نشد. روزنامه سلام در روز 30 اردیبهشت ماه ورود علی فراستی به کشور را «با برنامه ریزی قبلی و در اختیاریک جریان خاص» معرفی کرد و نوشت: «این جناح به شخصی مانند فراستی، از اعضای منافقین مجوز ورود به کشور را داده است تا با عنوان نامزد ریاست جمهوری و با برنامه های لائیک در انتخابات ثبت نام کند و بعد از رد صلاحیت شدن با این بهانه که او از خاتمی اعلام حمایت کرده است ، از آن به عنوان اهرم تبلیغاتی علیه خاتمی بهره جویند.» اما این پروژه نیز ناکام ماندو چهره انقلابی، ارزشی و خط امامی خاتمی اجازه نداد تا غباری از این گرد و خاک بر چهره اش بنشیند.

*آخرین برگ سیاه

شکست گروه رقیب در سناریو سازی های نخستین  برای تخریب وجهه ارزشی خاتمی با اقبال روز افزون سید جوان در میان مردم عجین شد تا این بار دیگر محافظه کاران، موضع دینی خاتمی را نشانه گرفته و برای تخریب شخصیت مذهبی او تلاش کنند. این در حالی بود که سفر های استانی خاتمی با استقبال پرشور مردم به ویژه جوانان و اقشار مذهبی که جامعه هدف برنامه های خاتمی را به خود اختصاص داده بودند مواجه شده بود و هراس شکست را بر اندام جریان محافظه کار انداخته بود. در آن هنگامه که اعلام حمایت شخصیت های مذهبی و علمای حوزه علمیه قم ، خانواده شهدا و ایثارگران از خاتمی با رشد فزاینده ای مواجه بود، مخالفان پرچم دار اصلاحات تنها راه کاهش آرای او را در از بین بردن پایگاه های مذهبی و ملی می دیدند. از این رو ، گروهی با سوء استفاده از شرایط مذهبی کشور در آستانه عاشورای حسینی، کاروان شادی را روانه خیابان ها کردند تا در تلاشی نا فرجام در انتساب این کاروان به حامیان خاتمی لطمه ای سنگین به وجهه مذهبی او وارد سازند. مخافان خاتمی در حالی آتش کارنوال شادی را برافروختند که دود آن تنها در چشمان خود آن ها فرو رفت و با پاسخ کوبنده رهبر معظم انقلاب و علمای قم مواجه شد. نطفه این کاروان که به «کارنوال عاشورا» مشهور است، در شهرک غرب بسته شد و تعدادی از دختران و پسران با ظاهری نامناسب و به دور از سنت عزاداری ایرانی در ایام شهادت امام حسین(ع) ، با الصاق عکس خاتمی به روی کاروان خودروها، به خیابان های پایتخت سرازیر شدند تا از این طریق علیه خاتمی بهره برداری تبلیغاتی کنند. راه انداختن این کاروان، دست مایه ای جدید را در اختیار گروه های مخالف و جناح های سنتی قرار داد تا در هجمه رسانه ای و بهره برداری تبلیغاتی، سنگین ترین اتهامات را به سید محمد خاتمی نسبت دهند. در این شرایط روزنامه سلام در تاریخ 27 اردیبشهت و یک روز پس از به جریان افتادن کارنوال عاشورا در شب شام غریبان در تشریح این ماجرا، نوشت: « تعدادی اتوموبیل های «آنچنانی» با سرنشین هایی معلوم الحال، در حالی که چراغ های خود را روشن کرده بودند، عکس خاتمی را نیز حمل می کردند و به صورت کاروانی در بعضی از خیابان های تهران در حال حرکت بودند و برای مردم ایجاد مشکل و زحمت می کردند.» این کارنوال در حالی در خیابان های تهران به راه افتاد که در اقدامی ناشیانه و جالب توجه، خبرنگاران و فیلم برداران نیز برای پوشش خبری آن از پیش تدارک دیده شده بودند تا تخریب های سیاسی با ابزاری مناسب صورت گیرد. با این حال در آن برهه، رسانه های حامی خاتمی با محکوم کردن این اقدام،  آن را «سازمان دهی شده» معرفی و محکوم کردند . یکی از رسانه ها نیز  با پوشش حواشی این اقدام پیش بینی کرد که تا مدت زمان باقی مانده تا انتخابات اقدامات زشت تری صورت خواهد گرفت تا فضای انتخابات را مسموم جلوه دهند و احتمال می رود دست هایی در پی آن باشند که در زمان باقی مانده تشنج هایی را به وجود آورد و آن را به پای هواداران خاتمی بگذارند.

در این شرایط روزنامه سلام در فاصله 6 روز به انتخابات از نیروی انتظامی درخواست کرد تا برای جلوگیری از تخریب ، اخلال و ایجاد درگیری های مصنوعی که به آشفتگی انتخابات دامن می زنند جلوگیری کند. این روزنامه حاضران در کارنوال عاشورا را «افرادی فرصت طلب برای ضربه زدن به فضای انتخابات» معرفی و تاکید کرد: «هر کس با تهدید و ارعاب برای تبلیغات اقدام کند از وابستگان به نظام اسلامی نیست.» اما نخستین بارقه های ناکامی مخافان خاتمی در تخریب شخصیت ملی و مذهبی او در صدور بیانیه های متعدد در حمایت از خاتمی و محکوم کردن کارنوال عاشورا نمایان شد. موج گسترده حمایت ها پس از اقشار مختلف مردم به میان مذهبیون و علما کشیده شد و پایگاه های مردمی و مذهبی او را بیش از پیش مستحکم کرد.

*واکنش ها به کارنوال عاشورا

در حالی که بزرگترین نمایش تبلیغاتی مخالفان خاتمی در قالب کارنوال عاشورا نمود پیدا کرده و تمامی عزم آن ها نیز برای تخریب خاتمی در حوزه دین و فرهنگ جزم شده بود، راه انداختن کاروان های شادی در شب شام غریبان شهادت امام حسین(ع) با موج وسیعی از واکنش ها و محکومیت ها مواجه شد. در آن شرایط، گروه های مخالف در حالی کاروان شادی را به خیابان ها کشانده بودند که تا آن زمان بیش از 10 هزار تن از علما، روحانیون و اساتید دانشگاه ها خاتمی را کاندیدای اصلح اعلام و از او به صورت قاطع  حمایت کرده بودند. جمعی از مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم و ائمه جمعه شهرستان ها نیز در بیانیه هایی اهانت به خاتمی را «عملی قبیح» اعلام کرده و محکوم کردند. در این بیانیه ها که در روز 31 اردیبشهت ماه منتشر شده است «‌نشر اکاذیب، شب نامه ها، پخش شایعات و به راه انداختن کاروان های ضد اخلاقی از پیش برنامه ریزی شده که جز خدشه دار کردن روحانیت صمری به بار نمی آورد» محکوم و سید محمد خاتمی «مورد اقبال پر شور مردم» معرفی شده است. با این حال جناح رقیب هجمه سیاسی خود رابر خاتمی افزایش داد و با تمام توان بهره برداری تبلیغاتی وسیعی را آغاز کرد. بهره برداری که چندان به درازا نکشید با صحبت های رهبر معظم انقلاب، تمامی سناریو های محافظه کاران با پایانی تراژدیک مواجه شد.

حضرت آیت الله خامنه ای در روز 31 اردیبهشت ماه 76(مصادف با 14 محرم 1418) با اشاره به کارنوال عاشورا ،‌ شنیدن برخی زمزمه ها را «خلاف توقع» توصیف و تاکید کردند:« بعضی از این کارها مربوط به خودی ها نیست؛ مربوط به دشمن است.»

ایشان راه انداختن کاروان شادی را مربوط به مردم انقلابی و مسلمان ندانسته و با بیان اینکه« این کار دشمن است» تاکید کردند:« گیرم که عکس یکی از نامزد های انتخاباتی را هم به دست بگیرند. این حیله آن ها است و نباید هیچ یک از نامزدهای ریاست جمهوری را متهم کرد که شما از این ها خبر داشتید و این ها طرفدار شمایند. نخیر . آن ها چه طرفداری از کسانی دارند که اهل دین و معنویت و این چیز ها هستند.»

رهبر معظم انقلاب شرکت کنندگان در کارنوال عاشورا را «فریب خورده» معرفی و تصریح کردند:« شاید خود آن هایی که در خیابان ها سوار بر اتوبوس شدند و آن مناظر زشت را راه انداختند ندانند که قضیه چیست. دستی دارد آن ها را حرکت می دهد برای اینکه فضا را خراب کند و چهره ها را خراب کنند.»

حضرت آیت الله خامنه ای با تاکید بر اینکه« مسئولان باید بگردند و آن دست ها را پیدا کنند» اظهار داشتند: من موکدا از مسئولان می خواهم که بگردند و آن دست های پنهانی که این زشت کاری ها را انجام می دهند را پیدا بکنند. از آن ها نباید گذشت.»  ایشان در ادامه با محکوم کردن این حرکت، خاطر نشان ساختند:«صحبت سر غفلت هایی است که ممکن است گاهی از خودی ها سر بزند. بعضی ها را متهم کنند و بعضی ها را مورد اهانت قرار بدهند.»

با ایراد این بیانات رهبر معظم انقلاب،‌ زبانه آتش تخریب ها و هجمه های محافظه کاران قدری فروکش کرد و سرمقاله روز بعد روزنامه ها را خواندنی. روزنامه جمهوری اسلامی که به صورت گسترده به حواشی حوادث کارنوال عاشورا پرداخته بود در سرمقاله روز اول خرداد ماه خود با اشاره به بیانات رهبری،‌ به تقبیح راه انداختن کاروان شادی پرداخت و نوشت: اگر برخی افراد با تصور خدمت به اسلام و انقلاب دست به چنین کارهایی زده اند، مرتکب اشتباه شده اند و اکنون وقت آن است که استغفار کنند.» تعدادی از رسانه های حامی سید محمد خاتمی نیز از تخریب کنندگان خواستند که راه توبه را در پیش گیرند و در خدمت نظام اسلامی و انقلاب درآیند.  مهندس میر حسین موسوی نیز پس از سخنان مقام معظم رهبری تبلیغات خدعه آمیز را دست کم گرفتن شعور و آگاهی مردم معرفی کرده و طی یادداشتی تاکید کردند:« یقین دارم این اقدامات هیچ تاثیری در جریان تصمیم گیری مردم جهت انتخاب فردی اصلح برای ریاست جمهوری نخواهد داشت.»

موضع منفعل گروه های محافظه کار پس از سخنان رهبر معظم انقلاب و ناکامی در بهره برداری تبلیغاتی از جریانی خود ساخته با انتشار «علم غیب گردانندگان رسالت» همزمان شد و شکستی تلخ را برای جناح رقیب رقم زد. روزنامه رسالت در شماره 3283 خود آورده است که درخواست مصاحبه آن ها با سید محمد خاتمی و با ارسال 43 پرسش در روز دهم اردیبهشت ماه به دفتر او ارسال شده است. پس از ناکامی خبرنگار روزنامه رسالت در مصاحبه ، بار دیگر 43 پرسش از سید محمد خاتمی در روز 16 اردیبهشت ماه به دفتر خاتمی ارسال می شود. این بار اما با عدم پاسخگویی خاتمی به این پرسش ها،‌تمامی 43 پرسش در روز 23 ادیبهشت ماه در روزنامه رسالت به چاپ می رسد. ادر این میان بیست و چهارمین پرسش روزنامه رسالت از خاتمی به حادثه کارنوال عاشورا بر می گردد و در آن آمده است:« نظر شما درباره حادثه شهرک غرب چیست؟»  این در حالی است که حادثه ساختگی شهرک غرب در شب شام غریبان ، یعنی 27 اردیبهشت ماه به وقوع پیوسته بود و این روزنامه در پیش گویی جالب توجه خود، این سوال را 17 روز پیش از راه انداختن کارنوال عاشورا مطرح کرده بود.